Τα απλωτά κύματα της Μεσογείου σταματούν στην προβλήτα που προστατεύει τη μικρή πλαζ του Σαν Στέφανο. Στη βεράντα του παλιού καφέ-ρεστοράν τη συζήτηση με τον Δημήτρη διακόπτουν τα σφυρίγματα του φύλακα, κάθε φορά που κάποια Αιγύπτια μπαίνει στη θάλασσα με τα ρούχα, αψηφώντας τον κανονισμό. Τώρα σφυρίζει για τη Μαντώ, που υπακούει σε μια παρόρμηση να τις υποστηρίξει και μπαίνει στη θάλασσα με παντελόνι. Ύστερα έρχεται κοντά μας, βρεγμένη γάτα. Οι ξένοι δεν συνηθίζουν να κολυμπούν στις κεντρικές παραλίες της πόλης, αλλά η Μαντώ δεν είναι ξένη. Μικρή έζησε για λίγο εδώ και ξαναγύρισε, για λίγο ακόμη.
– Η Μαντώ πάντα στο πλευρό των καταπιεσμένων. Αυτή τη φορά συμπαραστάτρια στο αγώνα των Αιγυπτίων γυναικών που διεκδικούν το δικαίωμα να κολυμπούν με τα ρούχα τους, κόντρα στην απαγόρευση του φύλακα της παλιάς φρουράς. Πόσο φεμινιστικό είναι αυτό είναι άλλο ζήτημα.
– Εμένα μάλλον θεατρικό δρώμενο μου φάνηκε, παρά πολιτική πράξη.
– Συγνώμη, έχει μπει νερό στα αυτιά μου και δεν μπορώ να ακούσω τις εξυπνάδες σας.
– Δημήτρη, πώς κολυμπούσαν οι Αιγύπτιες το ΄60;
– Με μαγιό. Και πότε πότε καμιά γριά με τα ρούχα της.
– Την πρόλαβες λίγο, αν και μικρός, την εποχή αυτή του Νάσερ και των επαναστατικών αλλαγών στην Αίγυπτο.
– Ήταν μια εποχή μεγάλων προσδοκιών. Μετά την εθνικοποίηση της διώρυγας του Σουέζ και τις μεγάλες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, ο κόσμος περίμενε από τον Νάσερ την αναγέννηση της Αιγύπτου.
– Κρίμα που διαψεύστηκαν οι ελπίδες τους.
– Ήταν μοιραία αυτή η κατάληξη. Μετά τη διπλωματική νίκη του στην κρίση του Σουέζ του ΄56, ο Νάσερ έβαλε μαξιμαλιστικούς στόχους. Παναραβική ενότητα και απεξάρτηση όλων των Αράβων από τους Αγγλογάλλους αποικιοκράτες.
– Πολύ φιλόδοξοι στόχοι, αλλά στο πνεύμα της εποχής. Όταν, μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, η αποικιοκρατία κατέρρεε και οι διεθνείς ισορροπίες άλλαζαν.
– Καθόλου ρεαλιστής ο στρατηγός Νάσερ. Δεν εκτίμησε σωστά τις συγκυρίες. Στην κορύφωση του Ψυχρού πολέμου και με δεδομένη τη στρατηγική σημασία της Μέσης Ανατολής για τους Δυτικούς. Μια σειρά από λανθασμένες ενέργειες οδήγησαν στη ρήξη με τη Δύση. Οι αραβικές μοναρχίες τον θεωρούσαν επίσης απειλή, ενώ το φλερτ με τη Σοβιετική Ένωση δεν μπορούσε να οδηγήσει σε πραγματική συμμαχία. Παράλληλα, η συνεχής σύγκρουση με το νεοσύστατο Ισραήλ κατέληξε στον χαμένο πόλεμο των Έξι Ημερών του ΄67.
ΜΑΝΤΩ: Μια ωραία ιστορία, με άδοξο τέλος.
Σάββατο 6 Ιουνίου ΄98, βράδυ.
Ο Δημήτρης φεύγει αύριο. Στο διαμέρισμα της Μαντώς παλιοί πίνακες άσημων ζωγράφων καλύπτουν πληθωρικά τους τοίχους. Τοπία ονειρικά και μορφές από αλλοτινούς καιρούς. Όταν είναι μόνη, τους συναντά στη μυστική συχνότητα και γράφει τις ιστορίες τους, τα παραμύθια της. Και είναι όλοι τους άνθρωποι γενναιόψυχοι. που αντιστέκονται στη σκληρότητα και στην ψευτιά. Και οι δικοί μου τοίχοι φιλοξενούν πορτρέτα ανθρώπων, που δεν γνώρισα, και παλιές φωτογραφίες με την ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής. Είμαστε και οι δυο τακτικοί επισκέπτες των παλαιοπωλείων της Αλεξάνδρειας.
Από το ανοιχτό παράθυρο μπαίνει η αισθαντική φωνή της Ουμ Καλσούμ: ”Έντα όμρι” (: είσαι η ζωή μου)
ΕΓΩ: Πολύ αργός ο ρυθμός των αλλαγών στην Αίγυπτο. Σπουδαίοι τραγουδιστές η Ουμ Καλσούμ και ο Αμπντέλ Χαλίμ Χάφεζ, αλλά πιο συχνά ακούς αυτούς, παρά άλλους, νεότερους ή σύγχρονους.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ: Η μουσική του ΄60 είναι η κλασική μουσική των Αιγυπτίων και γενικότερα η δεκαετία του ΄60 είναι η περίοδος της πολιτιστικής άνοιξης της Αιγύπτου.
ΕΓΩ: Και για την Ελλάδα η δεκαετία του ΄60 είναι η περίοδος της πολιτιστικής άνοιξης, μιας πρόσκαιρης πολιτικής άνοιξης επίσης. Αλλά και διεθνώς είναι μια δεκαετία καμπή, είναι η εποχή της αμφισβήτησης και των νεανικών κινημάτων. Οι χίπις, ο Μάης του ΄68…
ΜΑΝΤΩ: Και η εποχή μιας επανάστασης στη μουσική. Οι Μπιτλς, η ροκ μουσική. Και σε μας, το Νέο Κύμα, τα ποπ-ροκ συγκροτήματα του ΄60 και ΄70 και μια πλειάδα νέων ταλαντούχων συνθετών. Η εξέγερση μιας γενιάς που ζητούσε να αφήσει οριστικά στο παρελθόν τη φρίκη των παγκόσμιων πολέμων και να ζήσει σε έναν κόσμο πιο δίκαιο και ειρηνικό.
΄΄Imagine all the people living life in peace” *
ΔΗΜΗΤΡΗΣ: Πολύ ρομαντικό ακούγεται σήμερα αυτό το τραγούδι.
Η Μαντώ διαφωνεί, το θεωρεί διαρκές αίτημα.
*John Lennon, ”Imagine”